Những Hình Thái Sơ Nguyên Của Đời Sống Tôn GiáoTrong thời gian theo học chuyên ngành ngữ văn Anh (Đại học Tổng Hợp TP. Hồ Chí Minh vào những năm 1976-1980) tôi tình cờ được bạn bè giới thiệu đến tủ s...
Những Hình Thái Sơ Nguyên Của Đời Sống Tôn Giáo
Trong thời gian theo học chuyên ngành ngữ văn Anh (Đại học Tổng Hợp TP. Hồ Chí Minh vào những năm 1976-1980) tôi tình cờ được bạn bè giới thiệu đến tủ sách của GS. Huỳnh Đình Tế và tìm được cuốn Main Currents in Sociological Thought của Raymond Aron (2 tập, tập 2 bàn về Durkheim, Weber, và Pareto). Ngay lập tức, chẳng hiểu vì lý do gì, tôi quan tâm đến tư tưởng của Émile Durkheim (1858-1917), cha đẻ ngành xã hội học, về các vấn đề tôn giáo đến mức trong luận văn tốt nghiệp của mình (1980, bàn về vở kịch Hamlet của Shakespeare) tôi chủ yếu quan tâm phân tích bối cảnh tôn giáo thời Elizabeth I để giải thích sự trì hoãn của vị hoàng tử Đan Mạch này trong việc báo thù cha. Năm 1995 khi vào chương trình Philosophy of Religion tại đại học Boston (Hoa Kỳ), tôi tham gia khóa học về phương pháp tiếp cận tôn giáo theo hướng xã hội học với GS. M. David Eckel và GS. Peter Berger. Vậy là tôi có cơ hội đọc lại Durkheim và Weber một cách bài bản hơn. So với Weber trong lĩnh vực phân tích tôn giáo thì Durkheim không nổi tiếng bằng nhưng tác phẩm Những hình thái sơ nguyên của đời sống tôn giáo (Les formes élémentaires de la vie religieuse) của vị tổ sư xã hội học này quả thật là một tác phẩm kinh điển, xứng đáng làm sách gối đầu giường cho các nhà tôn giáo học, bên cạnh Nền đạo đức Tin Lành và Tinh thần của Chủ nghĩa tư bản (Die protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus, 1920) của Max Weber (1864-1920). Tác phẩm của Weber may mắn đã được một nhóm chuyên gia hàng đầu Việt Nam như NNC. Bùi Văn Nam Sơn, NNC. Nguyễn Quân, NNC. Nguyễn Nghị, GS.TS. Trần Hữu Quang hợp tác chuyển dịch sang Việt ngữ, còn bản dịch kiệt tác của Durkheim thì đến bây giờ mới được đến tay bạn đọc. Trước đây nhiều năm GS. Chu Hảo, lúc đó là Giám đốc Nhà xuất bản Tri Thức, đã có ý định biên dịch tác phẩm Les Formes của Durkheim, nhưng thời vận đẩy đưa thế nào, ông vẫn chưa thực hiện được tâm nguyện. Trong thị trường chữ nghĩa tại Việt Nam, theo sự hiểu biết của tôi, hình như chỉ có một tác phẩm của Durkheim được biên dịch sang tiếng Việt là cuốn Les règles de la méthode sociologique (Các quy tắc về phương pháp xã hội học, Đinh Hồng Phúc dịch, NXB Tri thức 2012). Nhưng kiệt tác kinh điển của Durkheim được nhiều người xưng tụng lại chính là Những hình thái sơ nguyên của đời sống tôn giáo. Đây cũng là tác phẩm đặt nền tảng vững chắc cho môn xã hội học tôn giáo (sociology of religion) được Presses universitaires de France xuất bản lần đầu vào năm 1912. Những quan điểm được Durkheim trình bày trong kiệt tác này có thể được tóm gọn trong những mệnh đề mang tính khẳng quyết như sau:
Chức năng xã hội chủ yếu của tôn giáo là củng cố sự gắn kết trong cộng đồng, xã hội (social cohesion).
Tôn giáo đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong việc đem lại trật tự, ổn định, chuẩn hóa các quy tắc đạo đức trong xã hội (social regulation).
Khi thờ phượng một đấng thần linh nào đó (Thiên Chúa, Phật, Allah) các tín đồ đang thờ lạy chính xã hội.
Bản chất của tôn giáo nằm trong sự tách ly giữa cái thiêng liêng (the sacred) và cái phàm tục (the profane). Chính hai phạm trù này đã định hình cái nhìn tôn giáo của Mircea Eliade (1907-1986), một trong những nhà nghiên cứu tôn giáo vĩ đại nhất của thế kỷ 20, tác giả của Cái Thiêng và Cái Phàm (The Sacred and the Profane, 1961), một tác phẩm kinh điển trong lãnh vực tôn giáo học với trọng tâm trình bày là lý luận về linh hiện (hierophany) được tác giả định nghĩa là “sự trình hiện của thực thể thiêng liêng” (the manifestation of the Sacred).
Durkheim định nghĩa tôn giáo như sau: “Tôn giáo là một hệ thống liên kết các niềm tin và thực hành có liên quan đến những sự việc thiêng liêng (choses sacrées), tức là, những sự vụ bị cấm đoán (interdites), bị tách riêng ra (séparées), những niềm tin và thực hành này đã thống nhất lại những người gắn bó với chúng [DND: các niềm tin và thực hành đó] thành một cộng đồng tinh thần duy nhất được gọi là giáo hội.” (Une religion est un système solidaire de croyances et de pratiques relatives à des choses sacrées, c’est-à-dire séparées, interdites, croyances et pratiques qui unissent en une même communauté morale, appelée Église, tous ceux qui y adhèrent. (Durkheim, Les formes elementaires de la vie religieuse, p. 71. Trích dẫn trên của tôi dựa theo ấn bản lần thứ 7 của nhà xuất bản Quadrige, 2013).
Phương pháp Durkheim dùng để khảo sát các nguồn gốc sơ nguyên nhất, nguyên thủy nhất của tôn giáo, chính là phương pháp dân tộc học (ethnology), được áp dụng vào việc nghiên cứu các thực hành tôn giáo của thổ dân Úc. Phản đối quan điểm của nhà nhân học Edward B. Tylor (1832-1917) trong tác phẩm kinh điển Văn hóa nguyên thủy (Primitive Culture, 1871) cho rằng tôn giáo bản nguyên của loài người chính là “tín ngưỡng vạn vật hữu linh” (animism), Durkheim khẳng định rằng tôn giáo bản nguyên đó phải là “tín ngưỡng thờ vật tổ” (totemism). Trong cái nhìn thuyên giải của Durkheim, sự sùng bái vật tổ của các thổ dân châu Úc là một hình thái chuyển hóa của sự sùng bái xã hội vì vật tổ (totem) là vật biểu tượng cho chính xã hội. Lý luận về vật tổ của Durkheim được trình bày rất chi tiết trong chương 4 của tác phẩm này.
Cần lưu ý là khi sử dụng phương pháp nhân học (anthropology) hay dân tộc học (ethnography) trong việc nghiên cứu tôn giáo, Durkheim, cũng như các nhà xã hội học theo trường phái chức năng, hiếm khi đi sâu vào việc tìm hiểu bản chất tôn giáo, họ cho đó là tư biện triết học không có cơ sở, mà chỉ tập trung khảo sát các hiện tượng tôn giáo như những thực kiện xã hội (social facts) đã được cho sẵn. Chính vì thế câu hỏi quan trọng nhất của Durkheim hay của bất kỳ nhà xã hội học chức năng nào, đó là: “Thực kiện xã hội đó (ly hôn, tự tử, thờ cúng... ) đảm nhận hay làm tan rã một chức năng xã hội” như thế nào?” Như chúng ta đã biết, Durkheim khẳng định rằng chức năng căn bản nhất của thực hành và niềm tin tôn giáo là duy trì sự liên đới, gắn kết giữa các thành viên trong một nhóm, cộng đồng, hay xã hội.
Bất chấp bao nhiêu thời gian đã trôi qua, và cũng bất chấp bao nhiêu sự phê bình và chỉ trích, đúng đắn có, cay nghiệt có, thậm chí phủ quyết sạch trơn cũng có, nhưng kiệt tác Những hình thái sơ nguyên của đời sống tôn giáo của Émile Durkheim vẫn vẹn nguyên giá trị vĩnh cửu của nó như một hòn đá tảng quan trọng nhất, lớn nhất, với tầm cao sánh ngang cùng các tác phẩm của Max Weber, Peter Berger, Thomas Luckmann, Mircea Eliade, Rudolf Otto sau này, trong công trình kiến trúc đồ sộ của chuyên ngành triết học và xã hội học tôn giáo.
Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc./.
TS. DƯƠNG NGỌC DŨNG
Chuyên ngành Tôn giáo học (Boston University, 2001)
Thăm Dò Tiềm Thức - Carl Gustav Jung “Thăm dò tiềm thức” - Một hành trình khám phá thế giới ẩn sâu trong tiềm thức con người. “Thăm dò tiềm thức” là một trong những
Triết Học Về Cái Chết Tất cả chúng ta đều sẽ chết. Nhưng một khi chấp nhận sự thật đó, những vấn đề sẽ liên tục nảy sinh. Qua những truy vấn liên tục, đặt
Nhiệt Đới Buồn "Nhiệt đới buồn" chiếm một vị trí đặc biệt trong toàn bộ sự nghiệp mênh mông của Claude Lévi-Strauss, một trong những nhà nhân học, dân tộc học, một nhà tư tưởng và nhà
Cộng Hòa - Plato Cuốn sách được xem là cột mốc lớn của triết học phương Tây. Tác phẩm được trình bày dưới dạng đối thoại giữa Plato và những người khác. Mặc dù chủ đề chính
Tác phẩm: “Sự kiến tạo ý nghĩa của thế giới xã hội | Der sinnhafte Aufbau der sozialen Welt” Tác giả: Alfred Schütz Người dịch: Trần Hữu Quang IRED BOOKS | Nhà xuất bản Dân
Huyền Học Và Logic Và Những Tiểu Luận Khác Tập tiểu luận tuyển chọn những bài viết quan trọng của Bertrand Russell chống lại huyền học lãng mạn thế kỷ XIX, và giải quyết một số vấn
Dân Chủ Và Giáo Dục (Bìa Cứng) Trong Dân chủ và giáo dục, Dewey lập luận rằng những sự kiện quan trọng không thể tránh khỏi của từng thành viên trong một nhóm xã hội sẽ
Cộng Hòa - Plato Cùng với Socrates, có thể nói Plato là một trong các triết gia có ảnh hưởng nhất của lịch sử triết học phương Tây. Ralph Waldo Emerson (1803 – 1882) –
Ngày dự kiến có hàng: 05/09/2025 Cuốn sách "Nhiệt đới buồn" của nhà nhân học người Pháp Claude Lévi-Strauss là một trong những tác phẩm kinh điển của nhân học hiện đại và văn học
Bộ sách Sự suy tàn của phương Tây (nguyên tác tiếng Đức: Der Untergang des Abendlandes), là một trong những công trình triết học lịch sử gây tranh cãi và có ảnh hưởng lớn trong thế
Tác giả: Oswald Spengler Số trang: 548 Năm xuất bản: 2025 Nhà phát hành: Khai Minh Nhà xuất bản: Thế Giới Kích thước: 16 x 24 cm Loại bìa: bìa cứng Sự suy tàn
Cộng Hòa - Plato Cùng với Socrates, có thể nói Plato là một trong các triết gia có ảnh hưởng nhất của lịch sử triết học phương Tây. Ralph Waldo Emerson (1803 – 1882) –
Tất cả chúng ta đều biết mình sẽ chết. Nhưng chỉ ít người dám nhìn thẳng vào sự thật ấy và đặt ra những câu hỏi rốt ráo. Shelly Kagan – một trong những triết
Trong tiểu thuyết của Dostoevsky không tồn tại gì khác ngoài sự cứu rỗi con người và mối quan hệ giữa con người với nhau... Fyodor Mikhailovich Dostoevsky (1821-1881) là nhà văn và tư tưởng
Combo 16 cuốn Khái lược những tư tưởng lớn "Khái lược những tư tưởng lớn" là bộ sách được Đông A mua bản quyền và phát hành những cuốn đầu tiên vào năm 2019. Với
Suy tưởng là tập hợp các bài viết cá nhân của Hoàng đế La Mã Marcus Aurelius, người trị vì từ năm 161 đến 180 sau Công nguyên. Cuốn sách được coi là một trong những
Ở đây người đọc vừa học triết lý lại vừa sống triết lý minh học. Thực vậy, mỗi lần đọc lại những trang Triết học nhập môn là một lần trí khôn và tâm hồn
Một cuốn sách nhập môn đầy đủ và toàn diện, cung cấp cho bạn tất cả những khái niệm và chủ đề cần thiết, quan trọng để hiểu các vấn đề nền tảng của triết
Bước ngoặt, đột phá, kinh điển – những tính từ này chẳng xứng cho lắm với tầm nhìn tiên phong và ảnh hưởng lâu dài của cuốn Bí ẩn nữ tính, được xuất bản vào năm
Theo học giả hàng đầu nước Anh về nước Đức, Giáo sư William Paterson, Đức là ‘bá chủ bất đắc dĩ’. Sức mạnh mà Đức đang có, lạ thay, không phải là thứ họ cố
Combo 4 Cuốn Khái Lược Những Tư Tưởng Lớn "Khái lược những tư tưởng lớn" là bộ sách được Đông A mua bản quyền và phát hành những cuốn đầu tiên vào năm 2019. Với
LƯỢC SỬ TRÁI TIM – Sandeep Jauhar - PhanBook – NXB Đà Nẵng (Sách mới 2022) Trong nhiều thế kỷ, trái tim con người dường như nằm ngoài tầm hiểu biết của chúng ta: một
Sách - Lược Sử Triết Học “Qua nhiều năm, Nigel Warburton lặng lẽ trở thành một trong những triết gia được nhiều người đọc nhất trong thời đại của chúng ta […] mà không cần
Cuốn sách cố gắng cung cấp cho độc giả một bức tranh đa diện, đa sắc và có chiều sâu về một trong những chủ đề “khó nhằn” nhưng lại cốt tủy nhất của khoa
Tâm Lý Học & Đời Sống (Tái Bản 2022)-Vanlangbooks I.Giới thiệu sách Hiểu biết tâm lý con người là một lợi thế trong các hoạt động tương tác xã hội. Nghiên cứu và ứng dụng
Kant quả là triết gia lớn nhất trong tất cả các triết gia. Ông đã quan tâm đến những câu hỏi thật đơn giản. Bằng cách nào các hình ảnh và các nhận thức đến trong
HABERMAS có một thị kiến lớn. Sự hiểu biết nhau qua ngôn ngữ sẽ nối kết toàn thể nhân loại lại với nhau. Bởi chính trong ngôn ngữ đã được đặt để cái ước vọng về
Chính Trị Luận Tái Bản: Năm 2023 Aristotle là biểu tượng của trí tuệ tư duy triết học. Mặc dù nội dung rất sâu sắc nhưng cách trình bày của ông lại rất dễ hiểu.
Siêu hình tình yêu, siêu hình sự chết là một tập của bộ sách Thế giới như là ý chí và biểu tượng, được xem là một kiệt tác triết học của Arthur Schopenhauer. Tác phẩm đưa ra
“Triết học Đức” của Pierre Trotignon là cuốn sách cung cấp những ý tưởng và lập luận chính của triết học Đức hiện đại từ Kant đến Nietzsche, nhà tư tưởng có ảnh hưởng sâu
“Triết học”, theo Bertrand Russell, là thứ gì đó trung gian giữa thần học và khoa học. Nếu tất cả tri thức minh xác đều thuộc về khoa học thì hết thảy giáo điều dạy dỗ
Không áp dụng đổi trả do nhu cầu Dẫn Luận Về Do Thái Giáo - Vanlangbooks - GIỚI THIỆU Sách Dẫn luận về Do Thái giáo - cuốn sách cô đọng của Norman Solomon là
Lịch Sử Triết Học Phương Tây 3 - Triết Học Hiện Đại ------------ “Triết học”, theo Bertrand Russell, là thứ gì đó trung gian giữa thần học và khoa học. Nếu tất cả tri
Lịch Sử Triết Học Phương Tây 3 - Triết Học Hiện Đại Triết học như một phần máu thịt cấu thành đời sống chính trị và xã hội, chứ không phải như những tư biện
Lịch Sử Triết Học Phương Tây 2 - Triết Học Công Giáo “Triết học”, theo Bertrand Russell, là thứ gì đó trung gian giữa thần học và khoa học. Nếu tất cả tri thức minh
“Triết học”, theo Bertrand Russell, là thứ gì đó trung gian giữa thần học và khoa học. Nếu tất cả tri thức minh xác đều thuộc về khoa học thì hết thảy giáo điều dạy dỗ
Những Nhà Tư Tưởng Lớn - Arendt Trong 60 Phút Nhà xuất bản : Nhà Xuất Bản Hồng Đức. Công ty phát hành : Văn Lang. Tác giả : Walther Ziegler. Kích thước : 13
Ta có thể thay đổi thế giới không? Tại sao có chiến tranh? Tiền có mang lại hạnh phúc không? Có lẽ ai trong chúng ta cũng có lúc đặt ra những câu hỏi này,
Thiên Đường Và Địa Ngục - Tâm Lý Học Về 26 Loại Cảm Xúc Thiên đường và địa ngục – cuốn sách giúp nhận dạng từng tâm trạng, cảm xúc mà chắc chắn bạn sẽ gặp trong
(Bìa Cứng) CUỘC ĐỜI CỦA CÁC TRIẾT GIA NỔI TIẾNG (Sách kinh điển về lịch sử Triết Học Phương Tây) - Diogenes Laërtius - Nguyễn Thanh Xuân dịch - Giá bìa: 630.000đ *** Không mấy
Tác giả: Shiratori Haruhiko Dịch giả: Nguyễn Đỗ An Nhiên Nhà xuất bản: Thế Giới. Số trang: 556 Kích thước: 14.5x20.5 cm Ngày phát hành: 09-2023 TRỌN BỘ 02 CUỐN LỜI CỦA NIETZSCHE CHO NGƯỜI TRẺ Trong làng
Tác giả: MICHEL FOUCAULT Dịch giả: TRỊNH HUY HOÁ Nhà xuất bản: Tổng Hợp Thành phố Hồ Chí Minh Kích thước: 14x20.5cm Số trang: 260 Ngày phát hành: 2024 “Kể từ thế kỷ XVIII, dục
Câu Chuyện Linh Hồn - Chuyến Du Ngoạn Kỳ Bí Và Mầu Nhiệm Về Mục Đích Cuộc Đời GIỚI THIỆU SÁCH: Xã hội đương đại đang trải qua một cuộc “khủng hoảng linh hồn”, hình
1) Về tác giả: Jean Piaget (9/8/1896 – 16/9/1980): triết gia nhà tâm lý học người Thụy Sĩ sử dụng tiếng Pháp, nổi tiếng thế giới qua sự nghiệp nghiên cứu quá trình nhận thức
Sisyphus trong Thần thoại Hy Lạp bị các vị thần đọa đày, suốt đời phải mang một tảng đá trên lưng. Công việc của Sisyphus là mang tảng đá lên đến đỉnh núi, và khi
Mô Tả “Các triết gia thế tục” - một trong những cuốn sách kinh tế học bán chạy nhất mọi thời đại. Cuốn sách được xuất bản năm 1953, đã bán gần 4 triệu bản
Tất cả chúng ta đều biết mình sẽ chết. Nhưng chỉ ít người dám nhìn thẳng vào sự thật ấy và đặt ra những câu hỏi rốt ráo. Shelly Kagan – một trong những triết
( Tặng Postcard bốn mùa ngẫu nhiên ) Tác giả: Jim Rohn Ngày xuất bản: 05-2018 Kích thước: 13 x 19 cm Nhà xuất bản: Lao Động Dịch Giả : Thủy Hương Loại bìa: Bìa
Chánh Niệm Từng Phút Giây - Bước Chậm Lại Giữ Hiện Tại Trong Ta Chánh niệm là sống trọn vẹn trong từng khoảnh khắc và kéo dài khoảnh khắc đó vào miền vĩnh cửu
N.Berdyaev là một trong số các nhà triết học Nga kiệt xuất nhất thế kỷ XX. Ông nghiên cứu sâu sắc các khuynh hướng cơ bản của triết học phương Tây. Tất cả các trào
Học thuyết chủ đạo của các bài giảng này quan niệm rằng các yếu tố trong kinh nghiệm của chúng ta là “rõ ràng và phân minh” trong mối quan hệ với tính khả biến
Aristotle (384-332 TCN) nằm trong số các triết gia Hy Lạp có ảnh hưởng sâu sắc nhất thế giới phương Tây, ngay cả khi một số các quan điểm của ông bị bác bỏ bởi
Những cuộc gặp gỡ định-mệnh, những sự kiện không-ngờ-tới luôn xảy ra trong cuộc sống của bất kỳ ai trong chúng ta. Nhưng bạn có tin rằng những sự việc xảy ra có thể mang
Phương Đông từ xưa đã sử dụng âm lịch, tính thời gian theo chu kỳ chuyển động của mặt trăng xung quanh trái đất, để phục vụ cho sinh hoạt và các hoạt động nông
Sách - Rèn Kĩ Năng Tính Nhanh Tính Nhẩm 1, Cộng Trừ Trong Phạm Vi 10, 20, 100 GIỚI THIỆU SẢN PHẨM: Rèn kĩ năng Cộng trừ trong phạm vi 10, 20,100 (Bí quyết
Bánh Ngọt Nhỏ Ngốc Nghếch - Tập 3 Câu chuyện giữa một cương thi lạnh lùng mê tỏi và một ma cà rồng ngốc nghếch ghét tỏi tiếp tục trở lại trong “Bánh ngọt nhỏ
Phụ nữ vô hình ( Invisible women) ------------ PHỤ NỮ VÔ HÌNH - BẤT BÌNH ĐẲNG TỪ KHOẢNG TRỐNG DỮ LIỆU Hầu hết lịch sử thành văn của nhân loại là một lỗ hổng
Vật Lý Của Những Điều Tưởng Chừng Bất Khả ------------ “Nếu một ý tưởng nghe chừng không có gì ngớ ngẩn thì đừng mong có hy vọng gì cho nó.” – Albert Einstein Trong Vật
Vật Lý Của Những Điều Tưởng Chừng Bất Khả ------------ “Nếu một ý tưởng nghe chừng không có gì ngớ ngẩn thì đừng mong có hy vọng gì cho nó.” – Albert Einstein Trong Vật
Sách Trò Chơi Quyền Lực: Quá Khứ, Hiện Tại và Tương Lai Của Trật Tự Thế Giới (Ngô Di Lân) Omega Plus “Trò chơi quyền lực – Quá khứ, hiện tại và tương lai của
Tác giả: Jake Register Dịch giả: Huy Nguyễn; Ngày xuất bản: 11 - 2021 Kích thước: 15 x 20.5 cm Nhà xuất bản: NXB Thanh Niên Hình thức bìa: Bìa mềm Số trang: 400
Các bạn nhỏ thân mến, cuốn “Bách khoa toàn thư” này là một tài liệu học tập được thiết kế dành riêng cho các bạn trong quá trình đọc các tài liệu ngoại khóa. Cuốn
Phụ nữ vô hình ( Invisible women) ------------ PHỤ NỮ VÔ HÌNH - BẤT BÌNH ĐẲNG TỪ KHOẢNG TRỐNG DỮ LIỆU Hầu hết lịch sử thành văn của nhân loại là một lỗ hổng
Phụ nữ vô hình ( Invisible women) ------------ PHỤ NỮ VÔ HÌNH - BẤT BÌNH ĐẲNG TỪ KHOẢNG TRỐNG DỮ LIỆU Hầu hết lịch sử thành văn của nhân loại là một lỗ hổng
Dường như không ai tin bản thân mình đang bị khống chế bởi tâm hồn của một kẻ khác, vì rất ít người hiểu được cách thức hoạt động của việc khai thông tiềm thức
Cuốn sách hấp dẫn này thuật lại trọn vẹn các giai đoạn phát triển sự nghiệp song song với quá trình phát triển kỹ năng để đạt tới mức độ siêu chuyên nghiệp của Lydia
Sức Mạnh Giác Ngộ Khi đối mặt với lo âu và kiệt sức, chúng ta trở nên kém hiệu suất hơn mà không nhận ra điều đó. Cuốn sách “Sức mạnh giác ngộ” giúp chúng
Tinh Hoa Kỹ Năng Đào Tạo Và Truyền Cảm Hứng “Đây không chỉ là một cuốn sách về đào tạo và thuyết trình, mà còn là hành trình khám phá bản thân và nâng cao