✨Trạm Đọc | Lược Sử Ngôn Ngữ - Chuyện Kể Về Phát Minh Vĩ Đại Nhất Của Loài Người

Daniel L. Everett cho rằng những ngôn ngữ mà chúng ta đang sử dụng không đơn thuần là sản phẩm của hơn một triệu năm tiến hóa mà còn là thứ vũ khí giúp loài người trở thành “kẻ săn mồi” bậc nhất thống...

mua sản phẩm tại Shopee Mua tại Shopeemua sản phẩm tại TikiMua tại Tikimua sản phẩm tại LazadaMua tại Lazadamua sản phẩm tại TiktokMua tại Tiktok
Trạm Đọc | Lược Sử Ngôn Ngữ - Chuyện Kể Về Phát Minh Vĩ Đại Nhất Của Loài Người

Daniel L. Everett cho rằng những ngôn ngữ mà chúng ta đang sử dụng không đơn thuần là sản phẩm của hơn một triệu năm tiến hóa mà còn là thứ vũ khí giúp loài người trở thành “kẻ săn mồi” bậc nhất thống trị hành tinh. Thật vậy, ngôn ngữ là ưu thế vượt trội của con người so với những loài khác. Vậy chúng ta đã sở hữu năng lực này như thế nào?

Tác giả của Lược sử Ngôn ngữ đi tìm đáp án cho câu hỏi trên thông qua nghiên cứu về lịch sử tiến hóa của ngôn ngữ, từ những nỗ lực biểu ý bằng lời nói sớm nhất của con người cho đến gần 7.000 ngôn ngữ hiện diện trên Trái Đất ngày nay. Everett đã lần theo bước chân của hàng chục nghìn thế hệ loài người, lần lượt bóc tách nhiều lý thuyết tồn tại từ lâu trong các lĩnh vực như sinh học, ngôn ngữ học nhằm chứng minh rằng ngôn ngữ không phải bản năng bẩm sinh của giống loài chúng ta – một khám phá khiến thế giới ngôn ngữ học đương đại đảo lộn.

Đan xen giữa nhiều thông tin khoa học là những giai thoại mà tác giả thu thập được trong gần 40 năm nghiên cứu thực địa tại khu vực rừng Amazon với nhiều bộ lạc bản địa. Chính những trải nghiệm đó góp phần tăng sức thuyết phục cho lập luận của Everett. Có thể nói, Lược sử Ngôn ngữ là nguồn thông tin cho chúng ta lời giải về điều ta biết, điều ta muốn biết và cả điều ta có thể sẽ chẳng bao giờ biết về hành trình từ giao tiếp đơn thuần đến ngôn ngữ.

ĐÁNH GIÁ/NHẬN XÉT CHUYÊN GIA

“Daniel Everett vận dụng hài hòa phương pháp lấy tin học thuật bí mật xen kẽ những giai thoại dễ tiếp cận để phỏng đoán cách thức con người phát triển ngôn ngữ viết và nói, truy tìm lý do mà nó trở nên quan trọng đối với sự tồn tại và thống trị của loài người. Như trong các cuốn sách trước của mình, Everett tấn công mạnh mẽ lý thuyết vốn được chấp nhận từ lâu của Noam Chomsky rằng con người khi sinh ra đã có bản năng ngôn ngữ, bao gồm cả các quy tắc cấu trúc bẩm sinh…” — Kirkus Reviews

“Nói về nguồn gốc sinh học và văn hóa của loài người, chẳng có mấy cuốn sách có thể xếp vào hàng kinh điển. Tôi tin rằng Lược sử Ngôn ngữ của Daniel Everett sẽ là một trong số đó.”

“[Một] bản thảo đầy tham vọng… Giọng điệu dễ mến và đặc biệt là những giai thoại hấp dẫn của Everett từ các nghiên cứu thực địa trong rừng mưa vùng Amazon sẽ giúp ích cho những người mới vào nghề. ” — New York Times Book Review

“Lược sử Ngôn ngữ đã giải thích rõ ràng các vấn đề phức tạp cho độc giả nói chung và đóng góp những thông tin độc đáo cho giới học thuật nói riêng chỉ bằng một dung lượng vừa phải… Những lập luận được viện dẫn và những hiểu biết được cung cấp đều vô cùng ấn tượng… Những người quan tâm đến ngôn ngữ sẽ thấy cuốn sách này hữu ích.” — Oliver Kamm, Times

TRÍCH ĐOẠN HAY

  1. Làm thế nào loài người có được ngôn ngữ là một câu chuyện đầy ắp những khám phá và phát kiến thú vị, không tài nào kể xiết. Kết luận mà tôi rút ra qua câu chuyện đó có một cây phả hệ rất dài, móc nối những ngành khoa học liên quan đến sự tiến hóa của ngôn ngữ – bao gồm nhân học, ngôn ngữ học, khoa học nhận thức (hay khoa học tri nhận), cổ thần kinh học, khảo cổ học, sinh học, khoa học thần kinh và linh trưởng học. Dù vậy, như mọi nhà khoa học khác, những kiến giải của tôi [về đề tài này] đến từ nền tảng giáo dục, cụ thể là 40 năm nghiên cứu thực địa về ngôn ngữ và văn hóa của Bắc Mĩ, Trung Mĩ và Nam Mĩ, đặc biệt với những người săn bắt hái lượm ở vùng rừng Amazon thuộc Brazil. Như đã trình bày trong chuyên khảo mới nhất về sự giao thoa giữa tâm lí học và văn hóa, Dark Matter of the Mind: The Culturally Articulated Unconscious (Vật chất tối của ý thức: Tiềm thức biểu lộ qua văn hóa), ở đây, tôi phủ định rằng ngôn ngữ là bản năng của bất kì loài nào, hay là (yếu tố) bẩm sinh hoặc di truyền.

  2. Dù cách nói chuyện và ngôn ngữ của Homo erectus có thể khác biệt rất lớn với cách nói chuyện và ngôn ngữ con người hiện đại, bản thân ngôn ngữ đó đã là một thứ ngôn ngữ toàn diện. Họ có ngôn ngữ từ khi họ sở hữu những biểu tượng, mà trật tự sắp xếp cũng như ý nghĩa của chúng phần nào được quyết định bởi chính các biểu tượng đó kết hợp với ngữ cảnh.

  3. […] bộ não không phải ốc đảo mà là một mạng lưới liên kết. Đầu tiên, não liên kết với thân thể, kết nối với các cơ quan khác cả về mặt tiến hóa lẫn sinh lý. Nhưng có một điều quan trọng không kém là bộ não cũng kết nối với những bộ não khác. Như triết gia Andy Clark từng tuyên bố nhiều năm trước, văn hóa làm não chúng ta “lớn lên”. Mỗi bộ não là một mắt xích kết nối với những bộ não khác trong biển cả văn hóa. Quan điểm này đáng được nhấn mạnh. Trên thực tế, chúng ta không thể thấu hiểu vai trò của bộ não đối với ngôn ngữ và sự tiến hóa nếu không có ý niệm đó. Đây là lí do chúng ta phải vô cùng cẩn trọng trước quan điểm phổ biến nhưng dễ gây nhầm lẫn rằng bộ não là một cỗ máy tính, một sản phẩm nhân tạo hoàn toàn khác một cơ quan [trong cơ thể người]. Thật vậy, máy vi tính không hề có văn hóa.

  4. […] quan sát độc lập của Jones trên cùng một sự việc đã đưa đến một trong những phát hiện quan trọng nhất trong nghiên cứu về hoạt động giao tiếp của con người qua nhiều thế kỷ. Kiến giải của ông cho rằng tiếng Phạn, Hi Lạp, Latin, Gothic (gần với ngôn ngữ Đức) và Celtic đều có chung nguồn gốc. Chúng là những ngôn ngữ chị em. Ngôn ngữ mẹ – cũng là mẹ của những ngôn ngữ họ hàng đang chờ được tìm thấy, hay nói cách khác là đang chờ được gia nhập vào cây ngữ hệ – có tên là ngôn ngữ Tiền-Ấn-Âu. […] Rồi chúng ta cũng khám phá ra rằng hệ ngôn ngữ Ấn-Âu chính là ngôn ngữ mẹ của phần lớn các ngôn ngữ châu Âu hiện nay, và đồng thời cũng là ngôn ngữ mẹ của cả những ngôn ngữ không thuộc châu Âu như tiếng Ba Tư, tiếng Hindu và nhiều ngôn ngữ khác. Câu hỏi đi kèm là liệu chúng ta có thể phát hiện ra ngôn ngữ mẹ của ngôn ngữ Ấn-Âu hay không?

  5. Giao tiếp là nỗ lực của toàn bộ thực thể, cho nên những cử chỉ, ngữ điệu, hai lá phổi, miệng, lưỡi, đôi bàn tay, chuyển động cơ thể và thậm chí cả lông mày đều được sắp đặt phục vụ việc sử dụng ngôn ngữ, như trong phần lớn hoạt động giao tiếp ở động vật khác. Những thành tố khác nhau của nỗ lực giao tiếp bằng ngôn ngữ chia biểu tượng ra thành những phần nhỏ hơn, và những phần nhỏ này lại được sử dụng để tạo nên những đơn vị lớn hơn. Âm tố, từ ngữ, câu cú, sự thêm thắt ngữ pháp và tông giọng đều đến từ sự ra đời của những biểu tượng đầu tiên, và phát minh này được cải tiến, lan truyền qua thời gian nhờ sự tham gia của toàn xã hội, giống như mọi phát minh khác.

  6. Lỗ hổng chính của việc phủ nhận nhận thức ở động vật chính là khi làm vậy, về cơ bản, chúng ta phủ nhận cả việc tổ tiên của mình có nhận thức trước khi họ có ngôn ngữ. Trạng thái tiền ngôn ngữ là cơ sở nhận thức để hình thành nên ngôn ngữ.

  7. Tôn ti cần thiết đối với chi Homo nếu xét nó như một phương thức để tìm hiểu và cấu thành những mối quan hệ xã hội, hoặc để phân chia công việc, thậm chí ngay cả trong việc xây dựng ngôn ngữ. […] Nhưng trong khía cạnh ngôn ngữ, tôn ti chỉ cần thiết trong mối tương quan trực tiếp với mức độ phức tạp về nội dung giao tiếp – cái được con người nói đến – khi dòng chảy thông tin trở nên nhanh và phức tạp hơn. Đúng như [Herbert] Simon dự đoán, hoạt động giao tiếp cần sử dụng nhiều thông tin – đặc biệt là khi diễn ra với tốc độ cao trong ngôn ngữ loài người – sẽ được hỗ trợ thông qua những cấu trúc thông tin xác định.

  8. Cộng đồng erectus không giống cộng đồng sapiens ở nhiều điểm. Tuy vậy, họ vẫn là những nhóm người biết thảo luận, trao đổi, tranh luận và phản đối, những hoạt động diễn ra theo bước chân rong ruổi khắp thế giới của họ, và họ đã trao truyền lại cho chúng ta phát minh của mình – ngôn ngữ. Mỗi một con người đều đang sử dụng ngữ pháp và tham gia vào xã hội bằng công sức, các khám phá và trí tuệ của Homo erectus. Sự chọn lọc tự nhiên đã giữ lại những gì được xem là hiệu quả nhất cho sự tồn tại của loài người, và cải tiến giống loài thành loài người ngày nay trong Thời đại Cách tân, Kỷ nguyên Văn hóa, trong Vương quốc của Lời nói.

  9. Văn hóa là thứ trừu tượng vì không thể chạm vào, nhìn thấy hay ngửi được – nó không thể được quan sát trực tiếp. Tuy nhiên, những sản phẩm của văn hóa, như nghệ thuật, thư viện, vai trò chính trị, đồ ăn, văn học, khoa học, tôn giáo, phong cách, kiến trúc, tính nhân văn, thì lại không hề trừu tượng, có thể nhìn thấy và rất rõ ràng. Văn hóa là một động lực năng động chỉ có thể tìm thấy ở những cá nhân thuộc về xã hội. Mọi thành viên trong xã hội đều cùng chia sẻ văn hóa, khi họ đồng thuận về những giá trị và trình tự ưu tiên của mọi giá trị mà mình sở hữu. Các thành viên trong cộng đồng văn hóa, đến lượt mình, chia sẻ tri thức và các vai trò xã hội. Người ta quan sát cách các giá trị và tri thức được áp dụng, hoặc các kì vọng đến từ những vai trò xã hội trên thực tế, thông qua những thành viên khác trong xã hội. Điều này chính là biểu hiện hữu hình của văn hóa.

  10. Ngôn ngữ mang tính toàn thể và đa thức. Bất kể ngữ pháp của nó như thế nào, ngôn ngữ cũng vẫn tham gia vào toàn bộ các khía cạnh đời sống của một con người – trí tuệ, cảm xúc, đôi tay, cái miệng, cái lưỡi, bộ não. Ngôn ngữ đòi hỏi được tiếp cận với những thông tin văn hóa, những tri thức ngầm ẩn, vì tất cả các hoạt động mà chúng ta thực hiện như tạo ra các âm thanh, cử chỉ, độ cao, biểu cảm khuôn mặt, chuyển động cơ thể và các tư thế đều là những khía cạnh khác nhau liên quan đến ngôn ngữ.

  11. Không thể tồn tại ngôn ngữ mà không có cử chỉ. Phần lớn cử chỉ được sử dụng một cách vô thức và để làm được điều đó, người ta phải vận dụng các tri thức ngầm ẩn. Cử chỉ được định hình nhờ nhu cầu của ngôn ngữ mà chúng góp phần mở rộng, và nhờ nền văn hóa mà từ đó chúng được sinh ra.

  12. Nguồn gốc và thành phần cấu tạo nên các biểu tượng mà chúng ta bàn luận cho thấy một thực tế rằng, giống như những chức năng thuộc về sinh học, ngôn ngữ của loài người không hề đơn giản. Ngôn ngữ nảy sinh từ sự tương tác với các nghĩa (ngữ nghĩa học), điều kiện cần để chúng sử dụng (ngữ dụng học), thuộc tính vật lí của các âm chứa ý nghĩa đó (ngữ âm học), ngữ pháp, âm vị học (cấu trúc âm), hình thái học (cách ngôn ngữ tạo ra từ, ví dụ như thêm tiền tố, phụ tố, hoặc không thêm gì cả) và sự tổ chức các tầng ý nghĩa cũng như hội thoại. Nhưng sau tất cả, vẫn còn tồn tại một điều bí ẩn gì đó. Ngôn ngữ, với tư cách là một tổng thể, vẫn lớn hơn sự tổng hòa tất cả thành phần của nó. Khi nghe tiếng mẹ đẻ, chúng ta không nghe riêng ngữ pháp hay ngữ âm, cũng không nghe riêng ngữ nghĩa, nhưng chúng ta vẫn nghe và ngay lập tức hiểu điều đang được nói – coi đó như một tổng thể, từng chi tiết và mối liên kết tất cả các chi tiết với nhau, trong một đoạn hội thoại hay một câu chuyện.

  13. Trong quá trình khảo sát những dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, ông đã có một trong số các khám phá quan trọng nhất lịch sử. Ông tái phát hiện một sự thật mà hơn 100 năm trước đã được một người Đức tên là Andreas Jaeger lần đầu chú ý vào năm 1686, và được nhà truyền giáo Dòng Tên người Pháp ở Ấn Độ Gaston để mắt đến lần nữa vào năm 1767. Mặc dù công trình của Jaeger và Coeurdoux hầu như đã bị lãng quên, quan sát độc lập của Jones trên cùng một sự việc đã đưa đến một trong những phát hiện quan trọng nhất trong nghiên cứu về hoạt động giao tiếp của con người qua nhiều thế kỉ. Kiến giải của ông cho rằng tiếng Phạn, Hi Lạp, Latin, Gothic (gần với ngôn ngữ Đức) và Celtic đều có chung nguồn gốc. Chúng là những ngôn ngữ chị em. Ngôn ngữ mẹ – cũng là mẹ của những ngôn ngữ họ hàng đang chờ được tìm thấy, hay nói cách khác là đang chờ được gia nhập vào cây ngữ hệ – có tên là ngôn ngữ Tiền-Ấn-Âu. Jones, Jaeger và Coeurdoux đã mở đường cho con đường nghiên cứu về nguồn gốc ngôn ngữ một cách nghiêm túc. Gần 100 năm sau đó, gần Weimar, Đức, người ta đã phát triển một công cụ quan trọng khác để phục vụ cho việc nghiên cứu nguồn gốc ngôn ngữ. Vào năm 1850, nhà ngữ văn học 29 tuổi người Đức, August Schleicher, đã xuất bản một cuốn sách với tuyên bố rằng, ngôn ngữ của loài người nên được nghiên cứu như những sinh thể, xếp ngang hàng với những cơ thể sinh học, được liên hệ với các giống, loài và phân loài – tương tự cách chúng ta hiểu mối tương quan giữa tất cả các loài thực vật và động vật hiện nay. Schleicher đã trình bày một cách tối ưu những mối liên hệ trong quá trình tiến hóa của các ngôn ngữ qua “sơ đồ hình cây”. Với công việc này, ông không chỉ đóng góp một phần to lớn cho lịch sử và tiến trình tiến hóa của ngôn ngữ, mà còn giới thiệu một khái niệm về “nguồn gốc tự nhiên” – vào thời điểm chín năm trước khi Darwin xuất bản cuốn sách Origin of Species (Nguồn gốc của các loài).

Công trình của Schleicher và Jones truyền cảm hứng cho nhiều người suy nghĩ một cách sâu sắc về mối liên hệ giữa các ngôn ngữ. Rõ ràng là bằng cách sử dụng phương pháp xây dựng các cây ngôn ngữ vốn bắt đầu phát triển từ Ấn Độ, Đức, Pháp, Anh hay những nơi khác, chúng ta có thể tìm về thời điểm và nơi chốn mà các ngôn ngữ cụ thể ra đời. Rồi chúng ta cũng khám phá ra rằng hệ ngôn ngữ Ấn-Âu chính là ngôn ngữ mẹ của phần lớn các ngôn ngữ châu Âu hiện nay, và đồng thời cũng là ngôn ngữ mẹ của cả những ngôn ngữ không thuộc châu Âu như tiếng Ba Tư, tiếng Hindu và nhiều ngôn ngữ khác. Câu hỏi đi kèm là liệu chúng ta có thể phát hiện ra ngôn ngữ mẹ của ngôn ngữ Ấn-Âu hay không? Hiện nay, chúng ta biết rằng ngôn ngữ Ấn-Âu đã bắt đầu phân nhánh thành các ngôn ngữ châu Âu hiện đại từ 6.000 năm về trước. Liệu chúng ta có thể đi xa hơn? 10.000 năm? 100.000 năm? Liệu chúng ta có thể thực sự sử dụng những phương pháp của ngôn ngữ lịch sử và ngôn ngữ so sánh để phục nguyên ngôn ngữ đầu tiên hay không?

Hầu hết các nhà ngôn ngữ học đương thời đưa ra đáp án chắc nịch là “Không thể”. Các phương pháp được chú ý đến qua công trình của Jones dường như có thể công phá bức tường 6.000 năm. Để đi xa hơn, chúng ta sẽ cần đến nhiều phương pháp của các lĩnh vực khác, chẳng hạn cổ sinh vật học, khảo cổ học và sinh học – và chúng ta cần đến thứ mà có lẽ nằm ngoài khả năng, những mẫu ngôn ngữ được bảo tồn.

  1. Trên thực tế, các nhà ngôn ngữ học đã nhận ra rằng sự biến đổi trong các ngôn ngữ hiện đại là kết quả của sự chọn lọc hiệu quả mang tính tự nhiên của ngôn ngữ qua thời gian. Theo thời gian, ngôn ngữ nào cũng biến đổi. Chúng biến đổi vì sự chia tách địa lí (hãy nghĩ đến sự “biến đổi di truyền”), hay vì những ưu tiên khác nhau của thời đại, kinh tế,… Những nhân tố này, dưới hình thức này hay hình thức khác, cũng đều cho thấy ngôn ngữ của Homo erectus đã bắt đầu biến đổi khi có những cộng đồng mới hình thành. Nhiều nhà ngôn ngữ học lịch sử khái quát hiện tượng này thành một nhận định: “Bạn nói giống như những người đang nói cùng bạn.” Một khi bạn ngưng nói chuyện với một nhóm người nào đó, điều đó cũng có nghĩa là bạn sẽ ngưng nói giống họ. Hay ít nhất là nhóm của bạn cũng sẽ ngưng nói giống bạn. Đây là lí do vì sao mỗi lần tìm đến một con sông lớn hay một rặng núi ở châu Âu, chúng ta dường như tìm thấy những ngôn ngữ khác biệt ở mỗi bờ mà trước kia chúng từng chỉ là một ngôn ngữ.

  2. Vấn đề là ngôn ngữ loài người không phải là một chuỗi mã vi tính. Con người không hình thành ngữ pháp trước rồi tìm ra ý nghĩa của nó trong một nền văn hóa cụ thể. Văn hóa, ngữ pháp và ý nghĩa, mỗi thứ lại phản chiếu và chịu ảnh hưởng bởi thứ kia trong ngôn ngữ loài người. Ngôn ngữ và tâm lí cùng hòa quyện sâu trong mạch nguồn văn hóa. Chúng ta sẽ không thể hiểu bất cứ tạo tác nào trong ngôn ngữ và xã hội loài người nếu tách rời chúng khỏi những công cụ diễn dịch văn hóa. Việc hiểu bản chất và vai trò của văn hóa trong tập tính, ngôn ngữ và tư duy loài người là thiết yếu để hiểu sự tiến hóa của ngôn ngữ loài người.

CÂU QUOTE HAY

  1. Khả năng tư duy phức tạp phải là điều kiện tiên quyết để sử dụng được những cấu trúc cú pháp phức tạp…
  2. Ngữ pháp là việc sử dụng các biểu tượng cùng nhau. Cú pháp là sự sắp xếp những biểu tượng đó khi chúng được sử dụng cùng nhau.
  3. Mọi hành vi của con người, bao gồm cả ngôn ngữ, đều là cách chúng ta biểu hiện ra bên ngoài những ý định, những điều mà ý thức được hướng tới. Ngôn ngữ là công cụ tốt nhất để truyền đạt những ý định đó.
  4. Máy tính không phải là những công cụ tiên phong trong thời đại thông tin mà chính là ngôn ngữ. Thời đại thông tin đã bắt đầu từ hai triệu năm trước. Homo sapiens chỉ giúp nó trở nên sôi động hơn chút mà thôi.
  5. Ngôn ngữ không phải một thực thể tĩnh, chỉ tuân thủ các quy tắc ngữ pháp cứng nhắc liên quan tới hình thức và ngữ nghĩa, mà nó là một thực thể động, vận dụng độ cao, cử chỉ, lời nói và ngữ pháp cùng nhau một cách sáng tạo để tạo nên hiệu quả giao tiếp bằng lời.
  6. Bởi vì ngôn ngữ là một tạo tác văn hóa, chúng ta buộc phải hiểu văn hóa để hiểu ngôn ngữ

VỀ TÁC GIẢ

DANIEL L. EVERETT

(Sinh năm 1951)

Daniel Leonard Everett là một nhà nhân loại học, ngôn ngữ học người Mỹ, đồng thời là tác giả của rất nhiều bài viết và cuốn sách nổi tiếng.

Everett đã dành hơn 30 năm sinh sống và làm việc trong rừng rậm Amazon thuộc Brazil cùng hơn mười nhóm bộ lạc khác nhau. Ông được biết đến nhiều nhất qua công trình nghiên cứu về người Pirahã, một tộc người sống tại lưu vực sông Amazon, và ngôn ngữ của họ.

Everett hiện là Giáo sư Khoa học Nhận thức được ủy thác tại Đại học Bentley, Massachusetts.

Tác phẩm tiêu biểu:

  • Don't Sleep, There Are Snakes: Life and Language in the Amazonian Jungle (2008)

  • Language: The Cultural Tool (2012)

  • Dark Matter of the Mind: The Culturally Articulated Unconscious (2016)

  • How Language Began: The Story of Humanity's Greatest Invention (2017)

mua sản phẩm tại Shopee Mua tại Shopeemua sản phẩm tại TikiMua tại Tikimua sản phẩm tại LazadaMua tại Lazadamua sản phẩm tại TiktokMua tại Tiktok
AI và robot xuất hiện trong mọi khía cạnh, từ nhận dạng khuôn mặt trên điện thoại thông minh đến quản lý nền kinh tế toàn cầu. Chúng có ý nghĩa ra sao với cuộc
Thuật Tuyển Dụng Và Sa Thải Công ty phát hành: Alpha Books Nhà xuất bản: Nxb Thế Giới Tác giả: Brian Tracy Hình thức: Bìa mềm Kích thước: 13x20.5cm Số trang: 150 Năm phát hành
Những Khả Năng Kỳ Diệu Của Con Người "Những khả năng kỳ diệu của con người" là một hành trình khám phá đầy thú vị về những bí ẩn của cơ thể và tâm trí con
Trong quá trình khám phá thế giới, trẻ không ngừng đưa ra những câu hỏi Vì sao? Như thế nào? mà đôi khi các bậc phụ huynh cũng khó đưa ra những câu trả lời
Trong quá trình khám phá thế giới, trẻ không ngừng đưa ra những câu hỏi Vì sao? Như thế nào? mà đôi khi các bậc phụ huynh cũng khó đưa ra những câu trả lời
AI và robot xuất hiện trong mọi khía cạnh, từ nhận dạng khuôn mặt trên điện thoại thông minh đến quản lý nền kinh tế toàn cầu. Chúng có ý nghĩa ra sao với cuộc
Einstein Bỏ Túi - 10 Bài Học Ngắn Về: Ai Và Robot   AI và robot xuất hiện trong mọi khía cạnh, từ nhận dạng khuôn mặt trên điện thoại thông minh đến quản lý
Cục Diện Kinh Tế Thế Giới Hiện Nay ------------   Đây là một trong những công trình nghiên cứu thuộc đề tài cấp quốc gia Cục diện kinh tế thế giới hiện nay và tác
- ISBN: 978-604-2-08621-9 - Tác giả:  - Đối tượng:  - Khuôn Khổ: 17x22 cm - Số trang: 128 - Định dạng: bìa mềm - Trọng lượng: 230 gram - Ngày phát hành: 31/12/2017Gà con chui vào trứng ra làm sao?Tại
 Lấy nước đường xa –  Cuốn tiểu thuyết dựa trên một câu chuyện có thật tại Châu Phi. Hai câu chuyện đan xen nhau kể về hai đứa trẻ tại Sudan – sống ở hai
Kỹ Năng Lắng Nghe Trong Giao Tiếp (Tái Bản) Công ty phát hành: AlphaBooks Nhà xuất bản: Nxb Lao Động - Xã Hội Tác giả: Hiraki Noriko Năm xuất bản: 2023 Hình thức : Bìa
Mô tả: Hãy sống cuộc đời như bạn muốn, cuốn sách kỹ năng của tác giả Pam Grout sẽ hướng dẫn bạn cách thay đổi thái độ, nắm bắt ý tưởng, và phát triển năng
Mô tả: Phong Thái Của Bậc Thầy Thuyết Phục (Tái Bản 2018) Là người bán hàng, bạn mong muốn có thể khiến khách hàng đưa ra quyết định mua hàng nhanh chóng. Là lãnh đạo,
Công ty phát hành: 1980 books Tác giả: Scholastic Nhà xuất bản: Nhà Xuất Bản Thế Giới Năm xuất bản: 2019 Số trang: 128 Giới thiệu sách: Khi trẻ học một ngôn ngữ mới, trẻ
 Thiên văn học là một ngành khoa học tốt số bởi bản thân nó không cần ai tô vẽ gì thêm. Những thành tựu của thiên văn học hấp dẫn đễn nỗi người ta chẳng
Einstein Bỏ Túi - 10 Bài Học Ngắn Về: Du Hành Thời Gian AI và robot xuất hiện trong mọi khía cạnh, từ nhận dạng khuôn mặt trên điện thoại thông minh đến quản lý
Kỹ Năng Lắng Nghe Trong Giao Tiếp (Tái Bản) Công ty phát hành: AlphaBooks Nhà xuất bản: Nxb Lao Động - Xã Hội Tác giả: Hiraki Noriko Năm xuất bản: 2023 Hình thức : Bìa
Chúng Ta Có Hẹn Với Bình Yên Tác giả: Én – Thích A Tèo Khổ: 13 x 20,5cm Số trang: 200 trang Giá: 89.000 đồng NXB: Văn học Thương hiệu: Người Trẻ Việt ISBN: 9786043726756
SÁCH THỦ CÔNG - ĐÔI BÀN TAY KHÉO LÉO (TẶNG KÈM KÉO AN TOÀN) - Công ty phát hành: Tân Việt - Tác giả: Blue Rabbit - Nhà xuất bản: NXB Mỹ Thuật - Năm
Thông tin xuất bản: Tên sách: Ikigai dành cho lứa tuổi thiếu niên Tác giả: Hector García và Francesc Miralles Công ty phát hành: Tân Việt Nhà xuất bản: Dân Trí Ngôn ngữ: Tiếng Việt
Công ty phát hành: 1980 books Tác giả: Scholastic Nhà xuất bản: Nhà Xuất Bản Thế Giới Năm xuất bản: 2019 Số trang: 128 Giới thiệu sách: Khi trẻ học một ngôn ngữ mới, trẻ
Nhằm giúp các em học sinh THCS có một bộ tài liệu để rèn luyện và nâng cao kỹ năng đọc hiểu, đội ngũ biên soạn tâm huyết của Megabook đã cho ra đời bộ
Big Bang - Bách khoa và khám phá bên trong cơ thể người là bộ sách nằm trong bộ Bách Khoa và Khám Phá Thế Giới cho trẻ em, đề cập đến rất nhiều những
NHỮNG ƯU ĐIỂM VƯỢT TRỘI CỦA CUỐN SÁCH: 1. Sách hệ thống các kiến thức trọng tâm của chương trình học Cuốn sách được thiết kế dựa trên khung chương trình môn tiếng Anh Trung
Sư cô Đẳng Nghiêm đã tốt nghiệp Y khoa tại University of California San Francisco trước khi trở thành một tu sĩ Phật giáo. Là một trong những đệ tử trẻ của Thiền sư Nhất
Cuốn “Cửa sổ vàng cho trí tuệ của trẻ” được tái bản từ cuốn "Tăng cường trí thông minh của trẻ". Glenn Doman đã dành hơn nửa thế kỷ để chứng minh rằng trẻ nhỏ
Đàn ông U50 Công ty phát hành: Thái Hà Tác giả: Nguyên Thanh Số trang: 114 trang Nhà xuất bản: Công Thương Khổ: 13x19 cm Năm xuất bản: 2024 [ThaiHaBooks] Đàn ông U50 là cuốn
Tâm Lý Học Hài Hước Đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao nhạc sĩ dở tệ luôn luôn giành chiến thắng trong cuộc thi Eurovision Song Contest, hoặc làm thế nào mà những chính
Nhân Tố Enzyme 4 - Minh Họanói về phương pháp sống đúng, sống khỏe đã được tác giả đã truyền tải hết trong ba cuốn trước của bộ sách Nhân tố Enzyme, và trong cuốn
Ý nghĩa cuộc đời mình là gì?Phải chăng mục đích chỉ là để sống lâu hơn, hay nên tìm kiếm một mục đích lớn lao?Tại sao có những người biết rõ điều họ muốn và
CẤU TRÚC TỔNG QUAN CỦA CUỐN SÁCH Phần I – Ôn tập kiến thức Phần II – Luyện giải đề học sinh giỏi Phần III – Lời giải chi tiết NHỮNG ƯU ĐIỂM NỔI BẬT
Luyện Chuyên Sâu Ngữ Pháp Và Bài Tập Tiếng Anh 10 giúp em có thể tự kiểm tra, đánh giá năng lực cũng như củng cố lại kiến thức Tiếng Anh đã học trên lớp
Quick Quick – Bộ sách giúp con phát âm chuẩn, ghi nhớ từ vựng nhanh. Bộ sách chia làm 5 cấp độ: Cấp độ 1: Phù hợp với các bạn từ 5 - 6 tuổi
Chúng ta có thể thăng tiến từ nhân viên lên cấp quản lý một cách thuận lợi, nhưng sau đó lại phải đối mặt với viễn cảnh tuyển chọn nhân lực cho tổ chức mình
Sách - Tư Duy Hệ Thống Trong Công Việc Khi đối mặt với những vấn đề phức tạp, chúng ta không thể giải quyết chúng bằng kiểu suy nghĩ lối mòn, nước đến chân mới
Sách - Analogies For Critical Thinking - Tập 2 Hiện nay, phụ huynh Việt Nam vẫn chủ yếu tập trung đầu tư cho con học thêm toán, văn, ngoại ngữ… mà quên đi cốt lõi
Quick Quick – Bộ sách giúp con phát âm chuẩn, ghi nhớ từ vựng nhanh. Bộ sách chia làm 5 cấp độ: Level 1: Phù hợp với các bạn từ 5-6 tuổi Level 2: Phù
Bộ sách Đề ôn tập từ vựng và cấu trúc Tiếng Anh đã hệ thống toàn bộ kiến thức và xây dựng bài tập một cách logic với những ví dụ dễ hiểu. Bên cạnh
Bộ sách What Why When How 10 vạn câu hỏi cho siêu nhí là bộ sách dành thiếu nhi bách khoa toàn thư giúp trẻ hứng thú trả lời những câu hỏi thú vị, khám
NHỮNG ƯU ĐIỂM VƯỢT TRỘI CỦA CUỐN SÁCH: 1. Cuốn sách hệ thống lại kiến thức Toán lớp 6 với các chủ đề bám sát theo chương trình học Cuốn sách gồm 2 phần Số
Bộ sách Ngữ Pháp Tiếng Anh Nâng Cao giúp các em học sinh tự rèn luyện và mở rộng hiểu biết ngữ pháp Tiếng Anh. Bộ sách bao gồm 8 cuốn tương ứng với các
Big 4 Bộ Đề Tự Kiểm Tra 4 Kỹ Năng Nghe – Nói – Đọc – Viết (Cơ Bản và Nâng Cao) Tiếng Anh Lớp 4 Tập 1 viết theo chuẩn khung chương trình mới
Aha Grammar Bài tập bổ trợ toàn diện ngữ pháp Tiếng Anh lớp 4 theo chủ đề là cuốn sách tổng hợp các bài tập bổ trợ của chương trình ngữ pháp tiếng Anh lớp
Các lý thuyết về trẻ em của Dewey, Montessori, Erikson, Piaget và Vygotsky Công ty phát hành: Thái Hà Tên tác giả: Carol Garhart Mooney Số trang: 2 trang Khổ: 15.5 x 24cm Nhà xuất
Kinh Bốn Lĩnh Vực Quán Niệm và kinh Quán Niệm Hơi Thở là hai kinh gối đầu giường của các vị khất sĩ thời Bụt còn tại thế và là nền tảng của nếp sống
AI và robot xuất hiện trong mọi khía cạnh, từ nhận dạng khuôn mặt trên điện thoại thông minh đến quản lý nền kinh tế toàn cầu. Chúng có ý nghĩa ra sao với cuộc
CUỐN SÁCH CÓ GÌ ĐẶC BIỆT 1. Độc giả mà cuốn sách hướng tới là những ai? Họ cần giải quyết những công việc gì? Cuốn sách phù hợp với mọi đối tượng độc giả,
Người Giỏi Không Bởi Học Nhiều (Tái Bản 2018) Người giỏi không bởi học nhiều là cuốn sách kỹ năng sẽ giúp bạn trở thành một sinh viên nổi bật và có những năm tháng
Trong quá trình khám phá thế giới, trẻ không ngừng đưa ra những câu hỏi Vì sao? Như thế nào? mà đôi khi các bậc phụ huynh cũng khó đưa ra những câu trả lời
Trong quá trình khám phá thế giới, trẻ không ngừng đưa ra những câu hỏi Vì sao? Như thế nào? mà đôi khi các bậc phụ huynh cũng khó đưa ra những câu trả lời
Vì Sao? Như Thế Nào - Năng Lượng     Những cối xay đầu tiên được sử dụng như thế nào? Sáng chế nồi áp suất đã thay đổi thế giới như thế nào? Than được
Vì Sao? Như Thế Nào - Năng Lượng     Những cối xay đầu tiên được sử dụng như thế nào? Sáng chế nồi áp suất đã thay đổi thế giới như thế nào? Than được
AI và robot xuất hiện trong mọi khía cạnh, từ nhận dạng khuôn mặt trên điện thoại thông minh đến quản lý nền kinh tế toàn cầu. Chúng có ý nghĩa ra sao với cuộc
Einstein Bỏ Túi: 10 Bài Học Ngắn Về Du Hành Không Gian AI và robot xuất hiện trong mọi khía cạnh, từ nhận dạng khuôn mặt trên điện thoại thông minh đến quản lý nền
Khám Phá Sứ Mệnh Với Câu Hỏi Tại Sao ------------   Sự mãn nguyện là một quyền lợi, chứ không phải đặc ân. Mỗi người trong chúng ta đều có quyền được cảm thấy mãn
Mô tả: Phong Thái Của Bậc Thầy Thuyết Phục (Tái Bản 2018) Là người bán hàng, bạn mong muốn có thể khiến khách hàng đưa ra quyết định mua hàng nhanh chóng. Là lãnh đạo,
Hóa Giải Giận Dữ Công ty phát hành: Alpha Books Tác giả: Masako Fujii Số trang: 152 Bìa mềm, tay gấp Khổ sách: 12x18 cm NXB: NXB Thế Giới Năm xuất bản: 2023 ● Cuốn sách
Rèn Thói Quen Tư Duy Phản Biện Cuốn sách tập trung vào việc phát triển thói quen tư duy phản biện trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Cuốn sách cung cấp những nội dung
Mô tả: Nổi Bật Cũng Cần Chiến Thuật Dựa trên nghiên cứu chuyên sâu và những ví dụ thực tế đầy cảm hứng, nhà tâm lý học kiêm tác giả sách bán chạy, Tiến sĩ
Mô tả: Hãy sống cuộc đời như bạn muốn, cuốn sách kỹ năng của tác giả Pam Grout sẽ hướng dẫn bạn cách thay đổi thái độ, nắm bắt ý tưởng, và phát triển năng
Trang đầu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 Trang cuối
👁️ 260 | ⌚2025-09-23 00:30:05.373

QC Shopee
THÔNG TIN SẢN PHẨM: Bộ Lắp Ráp Đường Đua Ô Tô 88 Chi Tiết (Có tặng kèm 1 xe ô tô đồ chơi cỡ nhỏ) - Kích thước đóng hộp : 73x35x15 cm. - Chất
Số: 01/VBHN-VPQH Hà Nội, ngày 10 tháng 07 năm 2017 Cuốn 1: Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 (NXB Công an nhân dân) Tác giả: Nhiều tác giả NXB lao
Cuốn Sách Về Tôn Giáo Hay- Tri Thức - Đức Tin  “Tri thức đức tin” là hành trình trải nghiệm của một người trẻ đầy bản lĩnh về vốn sống, văn hóa và niềm tin.
Bản thường Bản đặc biệt (nếu có) Tác giả Kulzsc Dịch giả Thể loại Sách tô màu Kích thước 21x21 cm Nhà xuất bản NXB Phụ nữ Thương hiệu Skybooks Giá bìa 119.000 VNĐ 119.000
“Dân ta phải biết sử ta, Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam.” - Hồ Chí Minh --- Tác phẩm “Lịch sử nước ta” được Nguyễn Ái Quốc viết năm 1941, theo thể thơ lục bát, xuất bản lần đầu vào tháng 2 năm 1942, do Việt Minh tuyên truyền Bộ ấn hành. Tác phẩm như một bản diễn ca, tái hiện lịch sử Việt Nam từ thời Vua Hùng dựng nước đến năm 1941. Bằng tình cảm trân trọng lịch sử, tự hào về truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc, Nguyễn Ái Quốc đã dùng những từ ngữ giản dị, gần gũi, ngợi ca các đấng anh hùng có tài thao lược, các vị vua giỏi việc trị quốc an dân, phát triển kinh tế, mở mang bờ cõi. Đồng thời, Nguyễn Ái Quốc cũng nghiêm khắc phê phán một số triều đại vua quan bệ rạc, gây nên cảnh thoái vị, cướp ngôi, cảnh nước nhà chia cắt, cảnh huynh đệ tương tàn, nồi da nấu thịt,… Ở lần xuất bản này, Nhà xuất bản Kim Đồng cho ra mắt ấn bản bổ sung những tranh minh họa màu mang đậm đặc trưng lịch sử và văn hóa Việt Nam, chân thực và giàu cảm xúc, góp phần duy trì và lan tỏa di sản Hồ Chí Minh trong lòng mỗi người dân Việt Nam.                  
AI và robot xuất hiện trong mọi khía cạnh, từ nhận dạng khuôn mặt trên điện thoại thông minh đến quản lý nền kinh tế toàn cầu. Chúng có ý nghĩa ra sao với cuộc
AI và robot xuất hiện trong mọi khía cạnh, từ nhận dạng khuôn mặt trên điện thoại thông minh đến quản lý nền kinh tế toàn cầu. Chúng có ý nghĩa ra sao với cuộc
Bản tư liệu quý giá, giới thiệu 18 lá thư của các nhà lãnh đạo giáo dục cao cấp của 18 quốc gia gửi tới những người kế nhiệm Thay đổi để giáo dục trở
AI và robot xuất hiện trong mọi khía cạnh, từ nhận dạng khuôn mặt trên điện thoại thông minh đến quản lý nền kinh tế toàn cầu. Chúng có ý nghĩa ra sao với cuộc
Thuật Tuyển Dụng Và Sa Thải Công ty phát hành: Alpha Books Nhà xuất bản: Nxb Thế Giới Tác giả: Brian Tracy Hình thức: Bìa mềm Kích thước: 13x20.5cm Số trang: 150 Năm phát hành
Bách Khoa Toàn Thư Cho Bé (Song ngữ Anh-Việt) Nhà xuất bản : Nhà Xuất Bản Mỹ Thuật. Công ty phát hành : Tân Việt. Tác giả : Beatrice Tinarelli. Kích thước : 21 x
100 Từ Vựng Tiếng Anh Theo Chủ Đề Cho Bé Nhà xuất bản : Nhà Xuất Bản Mỹ Thuật. Công ty phát hành : Tân Việt. Tác giả : Beatrice Tinarelli. Kích thước : 21
Những Khả Năng Kỳ Diệu Của Con Người "Những khả năng kỳ diệu của con người" là một hành trình khám phá đầy thú vị về những bí ẩn của cơ thể và tâm trí con
Trong quá trình khám phá thế giới, trẻ không ngừng đưa ra những câu hỏi Vì sao? Như thế nào? mà đôi khi các bậc phụ huynh cũng khó đưa ra những câu trả lời
Trong quá trình khám phá thế giới, trẻ không ngừng đưa ra những câu hỏi Vì sao? Như thế nào? mà đôi khi các bậc phụ huynh cũng khó đưa ra những câu trả lời
AI và robot xuất hiện trong mọi khía cạnh, từ nhận dạng khuôn mặt trên điện thoại thông minh đến quản lý nền kinh tế toàn cầu. Chúng có ý nghĩa ra sao với cuộc
Einstein Bỏ Túi - 10 Bài Học Ngắn Về: Ai Và Robot   AI và robot xuất hiện trong mọi khía cạnh, từ nhận dạng khuôn mặt trên điện thoại thông minh đến quản lý
Cục Diện Kinh Tế Thế Giới Hiện Nay ------------   Đây là một trong những công trình nghiên cứu thuộc đề tài cấp quốc gia Cục diện kinh tế thế giới hiện nay và tác
Sách - Dinh Dưỡng Xanh Thông tin sách: Công ty phát hành: Thái Hà NXB: NXB Lao Động Năm XB: 2019 Tác giả: Victoria Boutenko Số trang: 264 Giới thiệu Trong hơn 35 năm hành
- ISBN: 978-604-2-08621-9 - Tác giả:  - Đối tượng:  - Khuôn Khổ: 17x22 cm - Số trang: 128 - Định dạng: bìa mềm - Trọng lượng: 230 gram - Ngày phát hành: 31/12/2017Gà con chui vào trứng ra làm sao?Tại